Η συσκευασία
Η συσκευασία φρέσκων φρούτων και λαχανικών είναι ένα από τα πιο σπουδαία στάδια στο μακρύ και περίπλοκο ταξίδι τους από τον παραγωγό στον καταναλωτή. Σακούλες, τσάντες διχτυού, πλαστικά και χάρτινα κιβώτια, κουπάκια, θήκες και δισκάκια είναι κατάλληλα “δοχεία” για τη διαχείριση, μεταφορά και εμπορία των νωπών προϊόντων. Πολλές εκατοντάδες διαφορετικοί τύποι συσκευασιών χρησιμοποιούνται για τα νωπά προϊόντα στην Ελλάδα και το εξωτερικό και ο αριθμός συνεχίζει να αυξάνεται, καθώς η βιομηχανία παρουσιάζει καινούργια υλικά και συστήματα συσκευασίας. Αν και η βιομηχανία γενικά συμφωνεί πως η τυποποίηση των συσκευασιών είναι ένας τρόπος για να μειωθεί το κόστος, η τάση τα τελευταία χρόνια είναι για ευρεία γκάμα μεγεθών συσκευασμένων προϊόντων ώστε να καλύπτουν τις διάφορες ανάγκες των χονδρεμπόρων, των μικρών καταστηματαρχών, των διευθυντών μαναβικής των Σούπερ Μάρκετς και των καταναλωτών.
Η συσκευασία και τα υλικά συσκευασίας συνεισφέρουν κατά ένα μεγάλο μέρος στο κόστος της βιομηχανίας νωπών προϊόντων. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό οι συσκευαστές, οι μεταφορείς, οι παραλήπτες και οι καταναλωτές να έχουν κατανοήσει την ποικιλία των διαθέσιμων δυνατοτήτων συσκευασίας. Αυτό το άρθρο περιγράφει μερικούς από τους τύπους συσκευασίας, συμπεριλαμβάνοντας τη λειτουργικότητά τους, τις χρήσεις, αλλά και τους περιορισμούς τους.
Η λειτουργικότητα της συσκευασίας ή Γιατί να συσκευάζονται τα νωπά προϊόντα;
Ένα σημαντικό ποσοστό των παραπόνων των παραληπτών νωπών προϊόντων εντοπίζεται στην αστοχεία των συσκευασιών που τα περιέχουν, εξαιτίας της χαμηλής τους ποιότητας ή της ακατάλληλης επιλογής και χρήσης τους. Μια κατάλληλα σχεδιασμένη συσκευασία πρέπει να περιέχει, προστατεύει και ταυτοποιεί το φρέσκο φρούτο ή λαχανικό και να τους ικανοποιεί όλους, από τον παραγωγό ώς τον καταναλωτή.
ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ
Ποικιλία
Η τάση είναι για χρήση μεγάλων συσκευασιών για τους συσκευαστές και τους χονδεμπόρους και μικρότερων συσκευασιών για τους καταναλωτές. Υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικά μεγέθη και τύποι συσκευασιών νωπών προϊότων.
Έκκληση για αγορά
Υψηλής ποιότητας εκτυπώσεις και γραφικά χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για να ενισχύουν την εξωτερική εμφάνιση του προϊόντος και να το κάνουν επιθυμητό από τον καταναλωτή. Πολύχρωμη εκτύπωση, έντονα γράμματα και λογότυπα είναι πλέον ευρέως χρησιμοποιούμενα.
Χρόνος ζωής
Η σύγχρονη συσκευασία των νωπών προϊότων μπορεί να εξειδικευθεί για κάθε προϊόν ώστε να επιμηκύνει το χρόνο ζωής του και να μειώνει τις απώλειες.
Ανακυκλωσιμότητα / Βιοαποικοδομησιμότητα
Ένας αυξανόμενος αριθμός ξένων κυρίως αγορών έχει θέσει περιορισμούς για τη διάθεση των απορριμάτων συσκευασιών. Στο άμεσο μέλλον, σχεδόν όλα τα υλικά συσκευασίας των φρέσκων φρούτων και λαχανικών θα είναι ανακυκλώσιμα ή βιοαποικοδομήσιμα, ή και τα δύο. Οι περισσότεροι από τους μεγαλύτερους παραλήπτες των νωπών προϊόντων είναι ευαισθητοποιημένοι πάνω σε περιβαλλοντικά θέματα.
Περιεκτικότητα
Το “δοχείο” πρέπει να περιέχει το προϊόν σε αριθμό κατάλληλο για διαχείριση και διανομή. Το προϊόν πρέπει να ταιριάζει καλά μέσα στο δοχείο ώστε να αφήνει ελάχιστο χαμένο χώρο. Μικρά προϊόντα που είναι σφαιρικά ή στενόμακρα (όπως τα μήλα, τα αχλάδια, τα εσπεριδοειδή, τα ροδάκινα και τα ακτινίδια) μπορούν να είναι κατάλληλα συσκευασμένα χρησιμοποιώντας ποικιλία διαφορετικών σχημάτων και μεγεθών συσκευασιών. Παρ’ όλ’ αυτά, πολλά προϊόντα όπως τα σπαράγγια, οι φράουλες, ή τα μαλακά φρούτα μπορεί να απαιτούν δοχεία ειδικά σχεδιασμένα για αυτά.
Προστασία
Η συσκευασία πρέπει να προστατεύει το προϊόν από χτυπήματα και ανεπαρκείς περιβαλλοντικές συνθήκες κατά την επεξεργασία και τη διανομή. Κατά την παραλαβή, σκισμένες, τσαλακωμένες ή κατεστραμένες συσκευασίες συνήθως δείχνουν έλλειψη φροντίδας κατά τη διαχείριση των προϊόντων. Τα “δοχεία” πρέπει να είναι αρκετά γερά ώστε να αντέχουν τις καταπονήσεις κατά τη συσκευασία, την αποθήκευση και τη μεταφορά ως τα σημεία πώλησης.
Επειδή σχεδόν όλα τα νωπά προϊόντα είναι παλετταρισμένα, τα δοχεία τους πρέπει να έχουν αρκετή δύναμη στοίβαξης ώστε να αντέχουν καταπονήσεις σε χαμηλές θερμοκρασίες και περιβάλλον υψηλής υγρασίας. Αν και το κόστος των υλικών συσκευασίας έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, η χαμηλή ποιότητα, τα ελαφρυά και αδύναμα δοχεία που καταστρέφονται εύκολα από το χειρισμό ή την υγρασία δεν είναι πια ανεκτά από τους συσκευαστές ή τους αγοραστές/παραλήπτες.
Τα προς εξαγωγή προϊόντα απαιτούν συσκευασίες ιδιαίτερα ανθεκτικές. Αερομεταφερόμενα προϊόντα μπορεί να απαιτούν ειδική συσκευασία, μέγεθος συσκευασίας και μόνωση. Οι εξαγωγείς πρέπει να συμβουλεύονται τις αεροπορικές εταιρείες για πιθανές ειδικές απαιτήσεις συσκευασίας. Ανάλογα πρέπει να πράτουν και όσοι εξάγουν με πλοία.
Καταστροφές εξ’ αιτίας ανεπαρκών περιβαλλοντικών συνθηκών κατά την επεξεργασία και μεταφορά είναι ένας από τους κυριότερους λόγους απόρριψης των προϊόντων και μη ικανοποίησης των παραληπτών και καταναλωτών. Κάθε φρέσκο φρούτο και λαχανικό έχει τις δικές του προδιαγραφές για θερμοκρασία, υγρασία και σύνθεση των αερίων περιβάλλοντος. Τα δοχεία των νωπών προϊόντων πρέπει να είναι “φιλικά” προς το προϊόν, βοηθώντας στη διατήρηση ενός βέλτιστου περιβάλλοντος για τη μέγιστη διάρκεια ζωής του. Αυτό μπορεί να προϋποθέτει ειδικά υλικά που να επιβραδύνουν την απώλεια νερού από το προϊόν, μονωτικά υλικά που να κρατούν μακρυά τη θερμότητα ή ειδικά σχεδιασμένες πλαστικές σακκούλες που διατηρούν ένα επιθυμητό μίγμα οξυγόνου και διοξείδιου του άνθρακα.
Ταυτοποίηση
Η συσκευασία πρέπει να ταυτοποιεί και να δίνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με το φρέσκο φρούτο και λαχανικό. Είναι συνηθισμένο (και σε ορισμένες περιπτώσεις απαραίτητο) να δίνει πληροφορίες όπως το όνομα του προϊόντος, το εμπορικό του σήμα, το μέγεθος, την κλάση, την ποικιλία, το καθαρό βάρος, τον αριθμό των τεμαχίων, τον παραγωγό, το συσκευαστή και τη χώρα προέλευσης. Γίνεται επίσης όλο και περισσότερο κοινό να βρίσκει κανείς στη συσκευασία διατροφικές πληροφορίες, συνταγές και άλλες χρήσιμες πληροφορίες απευθυνόμενες ειδικά στον καταναλωτή. Στο καταναλωτικό μάρκετιγκ, η εμφάνιση του συσκευασμένου προϊόντος έχει επίσης γίνει ένα σημαντικό μέρος της γενικής εμφάνισης των σημείων πώλησης.
Γραμμοκώδικες (bar codes) μπορούν επίσης να αποτελούν μέρος των ετικεττών. Τα ψηφία των γραμμοκωδίκων καταδεικνύουν το συσκευαστή και δίνουν πληροφορίες για το συγκεκριμένο προϊόν, όπως τον τύπο του προϊόντος και το μέγεθος της συσκευασίας. Αν και δεν περιλαμβάνουν καμιά πληροφορία για την τιμή του προϊόντος, οι γραμμοκώδικες χρησιμοποιούντια όλο και περισσότερο από τους συσκευαστές, πωλητές χονδρικής, αγοραστές χονδρικής και λιανοπωλητές ως μια γρήγορη και βολική μέθοδος απογραφής και λογιστικού ελέγχου. Αποδοτική χρήση των γραμμοκωδίκων απαιτεί τη συνεργασία όλων όσων διαχειρίζονται τη συσκευασία.
